تربیت فرزندان از سه تا هفت سالگی

کودکان در هر مرحله از سن خود نکته ها، محدودیت ها و مقرراتی را می آموزد. با چگونگی ارتباط برقرار کردن با دیگران آشنا می شوند و می توانند کنار خواسته های خود توجه به خواسته های دیگران را هم یاد بگیرند و قدم بر مسیر استدلال و بلوغ اخلاقی بگذارند.

رشد فیزیکی:

در سه سالگی قدرت بکارگیری کلمات به نحو قابل توجهی افزایش می‌یابد. فرزندان در این سن می‌توانند در جواب سخن سایرین حرف بزند. کودک سه ساله گاهی که با دلیل و منطق صحبت می‌کنید، بخوبی گوش می‌دهد، و حتی گاهی اوقات ممکن است اگر دلیل خوبی برایش بیاورید. کارهایی را که انجامش را دوست ندارد، به راحتی انجام دهد. تقاضای او از بزرگترها خیلی کمتر از سابق و کنار آمدن با او آسانتر است.

کودک در ۳ تا 7 سالگی نسبت به خصوصیات جسمانی خود و تفاوتهای جنسی دختر و پسر کنجکاو است و کنجکاوی او صرفاً جنبه شناختی و کشف دارد. نوع پرسش های کودک معمو لاً در مورد آفرینش خود، کیفیت پیدایش و چگونگی به دنیا آمدن خود است، سوال هایی از قبیل مرا از کجا اوردی یا نوزاد از کجا می اید، و من کجا بوده ام. این سوال های آنان طبیعی و عادی است.

در این سن فعالیت هورمونهای جنسی کم است؛ در ۷ سالگی، پسران نسبت به دختران ابراز علاقه می کنند اما این ابراز علاقه جنبه دوستی دارد نه جنبه جنسی. گاهی کودکان به هنگام استحمام، توالت یا تعویض لباس به بدن خود نگاه می کنند یا برای کنجکاوی آلت تناسلی خود را دستکاری میکنند. این رفتار گاهی به جهت مشکلات جنسی خشکی پوست آلت یا خارش یا سوزش آن است. در مواردی اضطراب، باعث این رفتار می شود و از این راه، کودک کسب آرامش می کند. به طور کلی، این رفتار هنگام استحمام، بازیگوشی، خستگی، بی حوصلگی، هنگام حرکت در خودرو، و هنگام مطالعه (در سنین تحصیل) بیشتر وجود دارد. در این گونه موارد، والدین باید خو نسردی خود را حفظ کنند و کودک را از این گونه رفتار بازدارند.

رشد روانی:

سه سالگی کودک برای مادر و فرزند دوره آرام و رضایت بخشی است. کودک از کلمه «ما» بسیار استفاده می‌کند. اغلب وجود مادر را بر خود ترجیح می‌دهد و به مرحله دوستانه و مشترک می‌رسد. در این سن کودک دوست دارد، در خیال خود ، از والدین دوست خیالی بسازد و با آنها بازی کند، به آنها غذا بدهد و دست و صورتشان را بشوید و خشک کند، به نوازششان بپردازد. والدین باید بدانند معمولا کودکان در این سن با دوستان خیالی خود، مدتها بازی می‌کنند و هر کدام نوعی دوست خیالی دارند. این مرحله، مرحله طبیعی رشد است و از خصوصیاتش اینگونه بازی هاست و هیچگاه نباید باعث نگرانی والدین شود و احتیاج به درمان ندارد و خود به خود بر اثر رشد و بطور طبیعی اصلاح خواهد شد.

چهارسالگی سن قیدناپذیری کودک است. او احساس می‌کند نیرویی او را وادار می‌کند که از زیر بار هر گونه قیدی شانه خالی کند و از سرکشی خوشش می آید.

در پنج سالگی کودک مطیع و دوست داشتنی است و مادران می‌گویند آنها در این سن، مانند فرشتگان هستند. اما در شش سالگی درست به عکس می‌شوند. کودک شش ساله نه تنها با مادرش رقابت می‌کند بلکه در برابر دستورهای او نیز مقاومت می‌نماید. در صورتی که کودک پنج ساله سعی دارد، فعالیت خود را همگام با مادر انجام دهد، و از او الگو بگیرد. کودک شش ساله، دوست دارد همه تقصیر را به گردن مادر اندازد و برای هر چیز ، او را سرزنش کند. شش سالگی سن احساسات شدید و غالبا متضاد است. بنابراین سخنهای او پایه و اساسی ندارد و مادر باید بداند، اطاعت نکردن کودک در این سن جسورانه ترین کاری است که کودک برای رسیدن به رشد انجام می‌دهد.

در هفت سالگی کودک از همه شکایت دارد و احساس می‌کند که همه با او دشمن هستند و هر کس در هر موقعیتی می‌خواهد او را اذیت کند. بسیار حساس است و همیشه جنبه‌های منفی قضایا را در نظر می‌گیرد. بنابراین همیشه رنجیده و غمگین است. کودک شش ساله یک انسان جسور و متجاوز است ولی در هفت سالگی تمایل کودک درست عکس آنست و همیشه در برخورد با مسائل غرولند کنان عقب نشینی می‌کند، از والدین خود بیشتر از همه شکایت دارد و گاهی فکر می‌کند که آنها اصلا او را دوست ندارند. حتی آنهایی که خیلی درونگرا باشند، خود را بچه سر راهی پنداشته و سپس از خانه فرار می‌کنند. والدین از تخیل یک کودک هفت ساله در حیرت می‌شوند و گاهی ناامیدیهای او را به باد تمسخر می‌گیرند که درست باید عکس این عمل را انجام دهند و با او همدردی کنند تا از این طریق حالات یاس او را از بین ببرند.

رشد ذهنی:

کودکان در سن سه تا هفت سالگی دارای فعالیت های فیزیکی پرتحرک و پرانرژی بوده ولی می تواند حرکات خود را کنترل کند.  در این سن دو عامل اساسی بازی و یادگیری در تعلیم و تربیت فرزندان تاثیر بسزایی دارد. به این معنا که از سه سالگی تا هفت سالگی فرزندان از طریق بازی همه چیز را یاد می گیرند و جهان را کشف می کنند و کم کم با خواندن و نوشتن آشنا می شوند و ممکن است بسیاری از والدین فرزندان خود را در این سن به مهد کودک بفرستند.

 بنابراین دوران سه تا هفت سالگی بحرانی ترین مرحله زندگی کودک مخصوصا از نظر اجتماعی  می باشد.یکی از مهمترین ویژگی های کودکان در این سن نیاز و اشتیاق به کشف و خلاقیت می باشد و همین ویژگی سبب می شود که در تمامی وسایل دگرگونی هایی ایجاد نماید و این مرحله ای است که میان خود و دیگران ارتباطی عمیق برقرار می کند. این مرحله بسیار مهم است چون اگر فرزند وارد این مرحله نشود، این خطر وجود دارد که به دنبال گناهکار بگردد و در نهایت خود را به عنوان گناهکار اصلی بشناسد و دیگران را نیز مورد اتهام قرار می دهد.

بنابراین کودکان در سنین سه تا هفت سالگی  فرصت برقراری ارتباط اجتماعی می یابند و بدنبال ساخت نظام باورها و اعتقادات خود هستند. در این سن سخن از شخصیت و هویت به میان می آید و رفتار و عمل اطرافیان مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

 در سه سالگی، چهار سالگی، پنج سالگی و شش سالگی فرزندان در نوعی از ارتباط خوب مبنی بر همکاری قرار دارد. در هر صورت کودکان در این سن بسیار پرانرژی و کنجکاو هستند و در این دوران است که هم بازی نقش بسیار مهمی دارد و آمادگی پیدا می کند که مسئولیت برخی از کارها را قبول کند،‌ به همین جهت است که باید بعضی از امور مربوط به خودش را حتما به او واگذار کرد.

کودکان در این سن مایل به پرسیدن هستند اما پرسیدن را فقط به دلیل مشغول کردن شما که قبلا انجام می داد یا گرفتن توجه شما انجام نمی دهد،‌ پرسش را واقعا به خاطر فهمیدن و دانستن انجام می دهد و احتمالا آن را بازگو می کند تا مطمئن بشود که آن چه را که آموخته به درستی آموخته و به دنبال راهنمایی از شماست. 

در این سن کودکان موجودی هستند که برخی از اوقات انسان احساس می کند که با فرد بزرگسالی روبه روست که با آگاهی و دانایی با شما برخورد می کند.

نقش والدین:

۱- درباره‌ اعضای مختلف بدن و کارکرد هر یک، توضیحات ساده و قابل فهمی به کودک بدهید.

۲- کودک را در آغوش بگیرید و اجازه دهید علاقه و محبت شما را از این طریق درک کند. کودکان نیاز به برقراری تماس‌های جسمانی با والدین و اعضای خانواده‌ خود دارند .

۳- به تدریج به فرزندتان تفاوت و خصوصی بودن بعضی از اندام‌های بدنش را یاد بدهید.

۴- چنانچه فرزندتان با کودک غیر هم‌جنس خودش بازی می‌کند و متوجه‌ تفاوت جنسی خودش با او می‌گردد، سعی کنید تفاوت دختر و پسر را خیلی ساده و راحت برایش توضیح دهید.

مطالب مرتبط